Eğitim Tasarımı 101: Eğitim Tasarımcısı ve Görevleri

Daha önceki yazımda kurumsal eğitim tasarım sürecinde görebileceğiniz farklı konu uzmanı tarzlarından bahsetmiş ve eğitim tasarımcısının konu uzmanı ile daha sağlam bir ortaklık kurabilmesi için gerekli faydalı olabilecek önerilerde bulunmuştum (Konu Uzmanı ile Nasıl Çalışılır? adlı yazıma buradan ulaşabilirsiniz). Bu yazımda ise bu sürecin asıl kahramanı olarak gördüğüm eğitim tasarımcısı ve görevlerine değineceğim.

Dijitalleşme ve yeni işe yapış şekilleri ile hayatımıza hangi yeni girdiğini öğrenmek için Geleceğin Yetkinlikleri yazımı inceleyebilir veya ilgili hizmetimizden faydalanabilirsiniz.

Çoğu durumda, konu uzmanları eğitim içeriği olarak ellerindeki tüm teknik belgeleri, prosedürleri veya sunumları size gönderir (hatta konu uzmanı ile tek görüşmeniz, bu dosyaların bulunduğu ortak alanın yeri ve içindeki belgeler hakkında bilgi verdiği toplantı olabilir). Eğitim tasarımcısından bu içerikleri alması, eğitimin amacını ve hedef kitleyi düşünerek bir Word veya PowerPoint dosyasına dönüştürmesi beklenmektedir.

Bu maddeyi özellikle “Yazıcı”nın altına yazdım. Konu uzmanının verdiği veya hazırladığı içerikler kimi zaman çok yüzeysel kalabilir. Eğitim tasarımcılarından eğitim içeriğini daha ilgi çekici hale getirmek veya eğitimin amacını karşılayacak şekilde farklı bilgilere de yer vermeleri beklenmektedir.

Eğitim tasarım sürecinin içinde kaçınılmaz bir şekilde sorunlar vardır (Profesyonel iş hayatımda şimdiye kadar mükemmel bir eğitim tasarım süreci ile karşılaşmadım. Karşılaşanı da görmedim). İhtiyaç analizi süresinde kimse ile görüşemezsiniz, konu uzmanının hep işi vardır, e-eğitimlerde firma ile sorun yaşarsınız (firma da sizinle sorun yaşayabilir), eğitim yönetim sistemine yüklediğinizde paketle ilgili sorun yaşarsınız, konu uzmanı ve birim yöneticileri daha önce onay verdikleri bir içeriğin veya görselin değişmesini isteyebilir, sınıf eğitimlerinde dokümanlarda sorun olabilir veya katılımcılar gelmeyebilir. Kısaca bu sorunları çözmesi beklenen kişi eğitim tasarımcısıdır.

Kullandığımız teknolojiler, hedef kitlelerimizin beklentileri veya alışkanlıkları sürekli değişmekte. Eğitim tasarımcılarının kendini sürekli güncel tutması, yeni teknolojileri veya araçları eğitimlerine uygulaması beklenmektedir.

Eğitim tasarımı süreci temel olarak bir proje sürecidir. Her projede olduğu gibi hedef tamamlanma süresi, bütçesi, hedefleri vardır. Dolayısıyla paydaş iletişimi, bütçe ve zaman yönetimi süreçlerini doğru yönetmeyi gerektirir. Özellikle bir firma veya birden fazla konu uzmanı ile çalıştığınız durumlarda eğitim tasarımcısının proje ve kaynaklarını doğru yönetme becerisi de göstermesi gerekmektedir.

Her eğitim tasarım uzmanı video veya ses dosyası kaydetme, düzenlenme, Microsoft Office programlarını kullanma gibi temel becerilere sahip olmalıdır. Günümüzde bu becerilere sosyal medyayı, trendleri takip etme gibi beceriler de eklenmiş durumda. Tabi ki bu süreçte şirket politikaları veya etik değerlerin oluşturduğu çerçeve içinde kalmak gerekmekte. Bir de dolaylı olarak suiistimal edilebilecek bir konu olduğunu unutmamak gerek. Ben çok eğitim tasarımcısını konu uzmanın çocuğu için doğum günü davetiyesi hazırlarken gördüm.

Eğitim hazırlandı, hedef kitlenize sunuldu, ölçümlemeler yapıldı. Eğitim tasarımcısının görevi burada bitti mi? Hayır. Birçok durumda içeriğin güncelliğini de konu uzmanı yerine sizin takip etmeniz istenecektir. Şahsen, eğitim tasarımcısının ilgili alanda teknik bilgi ve beceriye sahip olmaması gerektiğini, bunun konu uzmanının görevi olduğunu düşünüyorum. Ancak böyle bir görev almanız durumunda konu uzmanı ile yapacağınız periyodik toplantılar işinizi kolaylaştırabilir.

Diğer tüm rollerde eğitim tasarımcısı ve konu uzmanı arasındaki ilişki veya iş birliğinden bahsedebiliyoruz. Ancak sizden herhangi bir konuda araştırma yapmanızı ve eğitim tasarlamanız da istenebilir (özellikle davranışsal konulardaki eğitimlerde süreç genellikle bu şekilde gerçekleşiyor). Bu durumda şimdiye kadar üzerinde durduğumuz tüm rolleri üstlenerek hem konu uzmanı hem de eğitim tasarımcısı şapkasıyla süreci yönetmeniz gerekmekte.

Danışman rolünü özellikle en sonra bırakmak istedim. Bunun nedeni ise eğitim tasarım sürecinde sizi zorlayacak hatta yıpratacak çok fazla durum ile karşılaşabilirsiniz. Bu zorluklar ile başa çıkabilmek için danışman rolüne girip, süreci, paydaşları, talepleri, ilişkileri yönetmeniz veya gerektiğinde masadaki en mantıklı düşünen kişi olup, tekrar hedefleri hatırlatmanız gerekebilir. Bunu yapabilmek için de sizden beklenenlere ve iş süreçlerinize bağlı kalırken, konu uzmanlarının veya organizasyonun tercihlerine, kültürüne, taleplerine, çalışma tarzına ve alışkanlıklarına uyum göstermelisiniz.

Aslında eğitim tasarım sürecinde, konu uzmanları ile daha önce tanışmıyorsanız veya birlikte çalışmadıysanız, sürece iş birliğinde olan kişiler değil, konu uzmanlarının eğitim içeriği hazırlaması için destek olan danışmanlar olarak başlarsınız. Bu sürede tasarım becerisiniz ve karakteriniz ile konu uzmanın güvenini kazanırsınız (hatta bazı durumlarda konu uzmanlarına eğitim tasarımı yetkinliği de kazandırıp, sürecin paydaşı olmasını da sağlarsınız). Karşılıklı güven sizi ortak hedefler doğrultusunda iş birliğine, iş birliğinin devamlılığı da başarılı sonuçlar üretmeye götürür.

Bir eğitim ve gelişim profesyoneli olarak rolümüz ne olursa olsun iş birimlerine güven vermenin, destek almanın, gerektiğinde de ikna edip, yönlendirmenin çok önemli olduğunu hatta başarıyı ve yaptığımız işten keyif almayı sağladığını düşünüyorum. Sizlere de tüm bu rolleri yaşayıp farklı deneyimler kazanacağınız, biraz yorulacağınız ama çok da eğleneceğiniz eğitim tasarımı projeleri dilerim.

Augdemy olarak, kurumların stratejilerini ve hedeflerini gerçekleştirmek için ihtiyaç duydukları teknolojileri, gelişim faaliyetlerini ve hizmetleri sunup, gelişim süreçlerini iyileştirmelerine destek oluyoruz. Siz de deneyimli çalışanlarınızın bilgi ve tecrübelerinden yola çıkarak, çalışanlarınızın öğrenme alışkanlıklarına uygun olarak eğitim tasarımları yapabilmeleri için Eğitim Tasarımı Eğitimi, iç eğitmenlerinizi geliştirip, kurumunuzun bilgi birikimini çalışanlarınıza aktarmak için ise İç Eğitmen Seçme ve Geliştirme çalışmalarımıza göz atabilir veya bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Diğer çalışma alanlarımız için tıklayınız.
Eğitim kataloğumuza ulaşmak için tıklayınız.